طی یکی دو دهه اخیر که کشور های منطقه دنبال هویت سازی برای خود بودند از دست برد به یادگارهای کهن ایرانیان دریغ نورزیده اند بعد از چوگان و ورزش های زورخانه ای که ریشه در تاریخ این کشور دارد.
به گزارش پایگاه خبری البرز ورزشی به نقل از ایسنا، فلان کشور عربی شب یلدا را به نام خود می خواند، مسوولان امور فرهنگی و ورزشی کشورمان آنقدر سعی در سخرانی و جلب توجه داخلی دارند به احیای ورزش ها و میراث های ماندگار کشورمان همت نگمارده اند.
مصطفی پورعلی( مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی)درباره ثبت واکنش برانگیز پرونده فرهنگ پهلوانی به نام جمهوری آذربایجان، یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران، آیین پهلوانی و زورخانه‌ای را به طور رسمی در سال ۸۹ (سال ٢٠١٠ ) در فهرست میراث فرهنگی ناملموس جهانی یونسکو ثبت کرده است.
او افزود: کُشتی پهلوانی در ایران هم انواعی دارد، مثلا کشتی چوخه، کشتی مازندرانی و کشتی گیله مردی. به‌دلیل محدودیت‌های یونسکو در سهمیه‌بندی هر کشور برای ثبت‌های سالانه جهانی، مناسب این است که همه این موارد در یک پرونده با عنوان جامع ثبت شوند که بحمدالله ایران این اقدام مهم را ١٢ سال پیش انجام داده است.
پورعلی سپس اظهار کرد: این‌که جمهوری آذربایجان پرونده‌ای قریب (نزدیک) به عنوان و موضوع پرونده ایران را ثبت کرده است، از منظر کنوانسیون یونسکو در حوزه میراث فرهنگی ناملموس، نه تنها خللی به پرونده ایران وارد نمی‌کند، بلکه بر ترویج بیشتر این عنصر فرهنگی ناملموس تاکید دارد.
مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی بیان کرد: پرونده آذربایجان، ملی است. طبق ضوابط یونسکو هر کشوری می‌تواند عناصر فرهنگی ناملموس خود را ثبت کند و این تعارضی با عناصر دیگر کشورها ندارد. کشتی پهلوانی و آیین‌های زورخانه‌ای که فدراسیون بین‌المللی آن هم در تهران مستقر است، در گستره کشورهای کثیری ظهور و بروز دارد. این جای افتخار است که یک داشته فرهنگی ایران در چنین گستره‌ای زنده است، برای مثال ازبکستان هم می‌تواند در سال آتی چنین کاری را انجام دهد. به‌هرحال این کشورها همه دارای کشتی و آیین‌های پهلوانی هستند.
او تاکید کرد: باید تاکید شود که میراث ناملموس زنده است و متعلق به همه مردمی است که از آن استفاده می‌کنند. ثبت یک عنصر در فهرست میراث جهانی ناملموس برای هیچ کشوری ایجاد مالکیت نمی‌کند. پس آذربایجان با ثبت فرهنگ پهلوانی مالک آن عنصر نخواهد شد.
پورعلی همچنین بیان کرد: از منظر یونسکو در حوزه ثبت جهانی میراث ناملموس، خاستگاه اهمیتی ندارد. اثبات این‌که یک عنصر در ابتدا در کدام کشور خلق و بعدها به کشور دیگری منتقل شده، از دید یونسکو هیچ حقوق و امتیازی برای کشور مبدأ ندارد، چون میراث ناملموس توسط حاملان و مجریان به هر نقطه دنیا حرکت می‌کند و همه کشورها می‌توانند میراث ناملموسی را که در کشورشان زنده است، ثبت کنند.
مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی گفت: کشورها می‌توانند میراث ناملموس‌شان را هم به‌صورت مستقل و هم به‌صورت مشترک ثبت کنند. هرچند که یونسکو کشورها رو به تدوین پرونده مشترک تشویق می‌کند، ولی الزامی وجود ندارد که برای مثال آذربایجان به پرونده ایران ملحق شود.
فرهنگ پهلوانی: بازی‌های سنتی زورخانه‌ای، ورزش و کشتی در هفدهمین کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث ناملموس یونسکو که از هفتم تا دوازدهم آذرماه ۱۴۰۱ در شهر رباط مراکش برگزار شده است، به نام جمهوری آذربایجان ثبت شد که در ایران بسیاری از فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی نسبت به سکوت و انفعال وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نسبت به این اقدام جمهوری آذربایجان، واکنش نشان دادند. ایران پیش‌تر در سال ۲۰۱۰ پرونده ورزش‌های باستانی و زورخانه‌ای به نام خود در یونسکو ثبت کرده بود.