در فوتبال مجموعه ای از عوامل باعث پیروزی می شود یکی از اجزای موفقیت در فوتبال علم روانشناسی است که در فوتبال حرفه ای از اهمیت ویژه ای برخوردار است. جابر آقاجان زاده بازیکن تیم های جوانان دارایی، ایرنا، آلتای ازمیر، ویکتوریا کلن و در حال حاضر روانشناس ورزش در گفت و گو با البرز ورزشی تفاوت دیدگاه در فوتبال ایران و آلمان و تاثیرات روانشناختی بر فوتبال نکاتی را مطرح کرد که خواندنی است.

در آلمان وقتی بازیکنی در تیم نوجوانان انتخاب می شود در کنار فوتبال که به وی علمی یاد می دهند مدل رفتاری، حرف زدن را هم آموزش می دهند که باید ساعت 9 شب خواب باشد و موبایلش روشن نباشد و شب زنده داری نکند در واقع بازیکنان کنترل می شوند. در این مورد خاطره ای از دفاع وسط اف سی کلن دارم که از دورتموند به کلن آمده بود با هم داشتیم قهوه می خوردیم که ساعتش را نگاه کرد و دید 8 شب است و گفت: «باید بروم» چرا که 8:30 شب اگر بیرون دیده شوم جریمه می شوم اینجا یک سیستم کنترل است، اما در ایران اینطور نیست.

در آلمان بازیکنی پیدا نمی شود که به دبیرستان نرفته باشد باید تمام سلسله مراتب را طی کرده باشد بازیکنان در این سیستم بزرگ می شوند تا به مرحله حرفه ای برسند.

طی چند هفته گذشته دربی ایران و آلمان برگزار شدد که دورتموند 3 بر 2 به بایرن مونیخ باخت. بعد از بازی از مارکو رویس خبرنگاران پرسیدند که  اشتباه داور که آن پنالتی که روی شما شد را نگرفت و همین امر باعث شد تیمتان ببازد. رویس در مورد داور یک کلمه حرف نزد و گفت در این مورد کارشناس ها باید نظر بدهند، اما در دربی ایران تقصیر را گردن داور انداختند. بازی که دو شوت به سمت دروازه ها نداشت آدم خجالت می کشد بگوید بالاترین سطح فوتبال ما این است؟!

به علت عدم آموزش صحیح، حاشیه در فوتبال ایران مرکز توجهات است. فوتبال ورزشی است که باید دوستی ها را زیاد کند، اما شاهد درگیری مربی، بازیکن و سرپرست با هم هستیم. بچه ها این ادبیات را یاد می گیرند چرا که آنها الگو هستند.

نویدکیا مربی باشخصیتی است ضمن احترام به حریف باخت تیم خود را می پذیرد، اما سایر مربیان تقصیر را گردن دیگران می اندازند. اتوری هاگل بعد از قهرمانی در جام ملت های اروپا از یونان به آلمان می آمد سایر مربیان هم از نقاط مختلف آلمان خود را به جلسه توجیهی که توسط ری هاگل برگزار می شد، می رساندند تا در مورد مسایل تیم ملی و باشگاه ها با هم همفکری کنند اما در ایران مربیان با هم پرخاشگری دارند تا صندلیشان حفظ شود این مسایل به فوتبال آسیب می زند.

در مورد تاکتیک ناپذیربودن بازیکنان با آقای اسکوچیچ هم عقیده هستم چون بچه های ما استعداد دارند ولی مشکل ما مربیان هستیم که سطح دانشمان و آگاهی مان پایین است.

مدیون مرحوم پرویز ابوطالب هستم ایشان درست زندگی کردند، رفتار و احترام با بازیکن مقابل را به من و امثال من یاد داد.

در بوندس لیگای آلمان در رده جوانان 1200 بازیکن است از اینها فقط 18 بازیکن وارد بوندس لیگای یک می شوند که هر وقت هم به آنها بازی می دهند، می درخشند اما در ایران بازیکن ها بدون طی کردن سلسله مراتب آموزشی وارد تیم های بزرگ می شوند. ریسک پذیری مربیان در ایران کم شده تیم های مطرح ایران چند بازیکن جوان، با کیفیت در طول سال معرفی می کنند.

به نظر من مربیان ما از بازیکنان فوتبال عقب مانده اند مشخصه آن این است که هیچ مربی فوتبال ایران بیرون از کشور فعالیت ندارد. ما برای موفقیت باید از پایه شروع کنیم و با بچه ها رو راست باشیم. نباید به خاطر منافع شخصی دروغ گفت؛ چرا که این مسایل زنجیروار به هم متصل است.

آقاجان زاده در مورد مشکلاتی که بعد از پایان دوران حرفه ای برای فوتبالیست ها و ورزشکاران پیش می آید افزود: زمانی که بازیکن هستند همه جا مطرح هستند و دیده می شوند اما زمانی که فوتبالشان تمام می شود، انگار وارد سیاهچاله شده اند، چرا که به گذشته و آینده نگاه می کنند و نمی توانند با آن کنار بیایند چون آموزش درست ندیده اند و خلائی که برایشان به وجود می آید گاها آنها را درگیر اعتیاد و الکل می کنند.

در این زمینه روانشناسان باید وارد شوند و به این بازیکن ها رفتارهای گذشته شان را یادآوری و به آینده امیدوارشان کنند. در آلمان بعد از پایان دوران حرفه ای آنها را ساپورت می کنند و تیم پیشکسوتان دارند و آنها را سرگرم می کنند.

کی روش زمانی که سرمربی تیم ملی ایران بود از هر لحاظ مراقب بازیکنان بود تا 5 صبح پای گوشی موبایل و اینترنت نباشد. به خاطر همین کنترل بازیکنان در تیم ملی همان کیفیت باشگاهی را به نمایش می گذاشتند.

صعود به جام جهانی اتفاق خوبی است اگر ایران در جام جهانی قطر بدشانسی نیاورد، به مرحله بعد صعود می کند چون بازیکنان ما به سن بلوغ خود رسیده اند و به اصطلاح نسل طلایی و تاثیرگذار هستند. اگر به قرعه بد نخوریم به مرحله بعد صعود می کنیم. البته برای رسیدن به این مرحله باید یک تیم کامل روانشناسی داشته باشیم؛ چون فشار خاصی در جام جهانی است و روانشناسان باید با تک تک بازیکنان صحبت کنند و فشار روانی را از آنها دور کنند. متاسفانه کشورهای عربی در این زمینه از ما پیشی گرفتند. آن ها هم تیم کامل روانشناسی دارند متاسفانه در فوتبال ایران این مورد هنوز جا نیفتاده. ببینید تیم ملی آلمان یک بر صفر از حریف خود عقب است اما با آرامش کامل بازی می کند تا تاکتیک شان را پیاده کنند نه احساس شان را.

در مورد کار در ایران حاضرم بدون چشم داشت مالی تمام تجربیات و دانش خود را با کمال میل بالاخص به فوتبال پایه منتقل کنم چرا که ما بچه های بااستعدادی داریم فقط باید راهش را پیدا کرد و به آنها آموزش داد.

در آخر آرزوی موفقیت برای ورزش و به ویژه فوتبال ایران را دارم.

گفت و گو: حبیب رحیمی