پیامد برخورد سرمربی تیم ملی با بازیکنش در لیگ برتر از دو جنبه روانشناسی و جامعه شناسی قابل بررسی است و بهتر دیده ایم که این رویداد را از نگاه یک صاحب نظر ارزیابی کنیم.
گاهی اوقات تماشاگرانی که یک بازی را در ورزشگاهی و یا در زمین بازی تماشا کرده اند، مشاهده می کنند که یک مربی بر سر بازیکنی بر سر فریاد زده و یا شاید نسبت به وی پرخاشگری کرده باشد.
نظریات متفاوتی در خصوص چگونگی و درجات پرخاشگری و خشونت ورزشی وجود دارد، اما نکته‌ای که بیش از هر چیزی در بحث خشونت ورزشی حائز اهمیت است بررسی غریزه ی فرد از انجام آن است. برای درک بیشتر مسئله دسته بندی زیر را مطالعه بفرمایید.
خشونت در ورزش را می توان به چهار دسته تقسیم کرد:
تماس بدنی: تماس فیزیکی است که در چارچوب پارامتر های بازی و قوانین ورزش در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال در جایی که بازی در جریان است، در حین اجرای تکنیک، بازیکن به بازیکن دیگر تماس بدنی محکمی پیدا کند.
خشونت مرزی: یک عمل فیزیکی است که قوانین بازی را نقض می کند و باعث آسیب بدنی می شود، اما هنوز عموماً توسط شرکت کنندگان و تماشاگران پذیرفته می شود. برای مثال در جایی که بازی در جریان است و توپ وجود دارد مدافعی برای جلوگیری از اجرای تکنیک حریف، او را به زمین بیندازد.
خشونت شبه جنایی: عملی است که قوانین ورزش و احتمالاً قوانین کیفری را نقض می کند. خارج از تکنیک های بازی، در جایی که توپ در جریان نیست دو بازیکن درگیری فیزیکی پیدا کنند و ضربات را به قصد آسیب رساندن بهم وارد کنند.
خشونت جنایی: یک عمل افراطی است که باعث آسیب جسمی شدید یا حتی مرگ می شود و تقریباً همیشه منجر به اتهامات جنایی می شود. یک مثال می تواند دعوا در محوطه مسابقه و به قصد آسیب زدن به بازیکن در حدی که به کما برود، باشد.
در همه ی این دسته بندی ها غریزه ی فرد، آسیب رساندن به بازیکن است و قصد بازدارندگی از حواشی و در خط ماندن و هل دادن بازیکن به سمت هدفش نیست. با توجه به این مطالب به اعتقاد نگارنده رفتار بهروز عطایی اشتباه درک شده و در جهت هدایت بازیکن بوده. بازیکنی که مربی شناخت کافی بر روی تیپ شخصیتی و روحیات وی داشته است و می دانست که متوجه منظور مربی می شود و این عمل باعث انحراف او از هدف و فراخوانی روحیات منفی او در حین بازی نمی شود. این مسئله را مربی و بازیکن درک می کنند اما نمود اجتماعی مناسبی ندارد و باید مسئله الگو بودن را همیشه در نظر داشته باشند.
ورزشکارانی که در سطح بالایی از حرفه ی خود بازی می‌کنند می دانند که تحت فشار بسیار بالایی در مسابقات قرار می گیرد که باید با سرسختی و مدیریت روانی بالایی در یک چهارچوب به سمت هدف حرکت کنند. در این مسیر مربی نقش هدایت گر با تجربه را برای بازیکنان ایفا می‌کند گاهی بازیکن را به سمت هدف هل دهد و گاهی که بازیکن از خط قرمز عبور می کند او را هدایت می کند.
برخی مواقع مرز باریکی بین هل دادن و به خط آوردن برای تحقق هدف وجود دارد. رفتار خشونت بار واقعی در ورزش زمانی است که ورزشکار درک می کند، این رفتار در جهت مانع شدن از رسیدن به هدف ورزشکار انجام شده و دیگر حال و شرایط روانی وی را بهتر نمی‌کند و در جهت آسیب رساندن به او انجام می شود. در واقعیت رفتار بهروز عطایی در بازی هراز آمل و مس خشونتی بود که در سطح حرفه ای اعمال می شود و به غریزه هل دادن یک بازیکن آینده دار برای در مسیر حرفه‌ای رفتار کردن انجام شد، عملی که انگیزه و هدف آن به واسطه مربی و بازیکن درک می‌شود اما نمود اجتماعی آن و الگو برداری عمومی برای یادگیری هنجار های رفتاری مردانه و میل اجتماعی به جهت الگوبرداری از ورزشکاران و مربیان در سطح اجتماع باید مدنظر قرار گیرد و احتیاط شود.
در قوانین سیاه و سفید لایه های خاکستری وجود دارد که غریزه آن توسط طرفین ماجرا درک می شود اما تعبیر آن برای افراد خارج از واقعه با احساسات متناقض همراه می شود. با این حال برای اینکه علاوه بر فشار بسیار بالای موجود در مسابقات حرفه‌ای عوامل این چنینی روان بازیکنان و مربیان را تهدید نکند و از تمامی ظرفیت روانی خود در جهت اهداف تیمی استفاده کنند نیازمند آن هستیم که مهارت های روانی شامل مهارت های مدیریت خشم، فنون آرام سازی، مدیریت اضطراب و تمرکز مجدد را در کنار مهارت های روانشناختی که با ابزار های کامپیوتری خاص انجام می شود و مشاوره های ورزشی را جز جدا نشدنی از تمرینات تیم در نظر بگیریم و از پایه کار کنیم. همچنین جای خالی متخصص روانشناسی ورزشی که نقش به سزایی در کاهش فشار های روانی بازیکنان و مربیان دارد، در کار تیم های والیبال دیده می شود.
در خاتمه اضافه می کنم سازمان لیگ والیبال می تواند در قبل از شروع لیگ، معاینات پیش فصلی را برای شرکت کنندگان برگزار نماید و در کنار تست های متفاوت از جمله فیزیولوژی و آسیب شناسی، از تمامی بازیکنان و مربیان تست های نقشه مغزی، مصاحبات روانشناسی ورزشی، و تست های روانشناختی معتبر را گرفته و بر حسب نتایج، مهارت های روانی مورد نیاز را به آنان آموزش دهند. لیگ حرفه ای، در کنار علوم حرفه ای و روز دنیا تحقق یافتنی است.
تحلیلگر: غزل خانجانی، دکترای روانشناسی و بازیکن والیبال