فراز و نشیب ها، موفقیت ها و شکست ها در سرزمین والیبال یک شبه متولد نشده که عده ای بی خبر از هویت و ریشه والیبال، بخواهند ساختار رشته دوست داشتنی منطقه را از طریق فضای مجازی له کنند.
وقتی می‌گوییم والیبال ترکمن صحرا ریشه دارد، دقیقا با سند و قدرت سرمان را بالا نگه می داریم که قریب 6 نسل طی شده تا والیبال به امروزی‌ها رسیده است.
امیدواریم، این متن فلاش بکی باشد برای نسل جوان ما تا از پشتوانه عظیم والیبال در این منطقه آگاه باشد. البته از یادداشت های شیوا و ماهرانه، آقای ناز محمد یگن محمدی که در ذیل می‌آید و چند نسل والیبال را سید بندی نمودند قدردانی می کنیم.
نسل اول: والیبال در اواخر سال 1299 ش. به ایران آمد و تعلیم آن در دارالمعلمین آغاز شد. در ترکمن صحرا این رشته ورزشی مورد استقبال جوانان آن روزها قرار گرفت. توپ مخصوص والیبال اندک بوده و جوانان این توپ ها را از پارچه یا لاستیک درست می‌کردند. اولین نسل والیبال از خطه کمش دفه بود بازیکنانی همچون خدر قاضی، عبدالحی طالبی، آتابای جعفری، نورجان تاتاری، آق محمد نوبری، جماقلی فروهر که جانانه توپ زدند.
نسل دوم: متشکل از افرادی مانند منوچهر آذر، امان آقا مرجانی، محمد قلیچ نوبری، یوسف محمدی، حاجی محمد قره داغلی، پیخی آزمون، حاجی گلدی صداقتی، احمد عبداله زاده، کریم گوگلانی، قدیر وردی رجایی، تاج محمد فصیحی، گلدن مرگن نظری، دکتر یوسف آزمون، حاجی کریم گنبدی، حاج رحیم گنبدی، پروفسور دکتر امان گلدی قوجقی، داود ایگدری، آنا روحی.
نسل سوم: در سال 1337 ورزشکارانی از گنبد به مسابقات قهرمانی شهر آمل به صورت مجموع والیبال و بسکتبال اعزام شدند. در میان این بازیکنان می‌توان به عبدالعزیز قاری، اراز جان پدری، قره اسلامی، با جانا بهلکه، عظیم آنه محمد زاده، حلیم گل محمدی، کامران مقدم، حالی بگ خوجه، غفور مختوم، نور محمد پرنیان، تاشان کوچکی، غفور گوگجلی، قره اسلامی، بهرام صمیمی، یعقوب بابایانی، فیروز اسکویی، مجید پور محمد قربانعلی هاشمی، عبدالعظیم آنه محمد زاده یحیی مغروری اشاره نمود.
نسل چهارم: داولی بحری، اراز جان مسلمی، مجید گنبدی، حاجی محمد یگن محمدی، غفور گوگجلی، آشور طاغن نافعی، حاج نور قلی نیازی، آشور جان مسلمی، قلیچ گنبدی، ابراهیم آتابای، عابی قطوری، جلیل شعار، نوری آزمون، مقادیر سعادتی، خلیل عظیمی، غفور نافعی، عبدالغفور مختوم، علی نظری قره بلاغ، کاکا فروتن، کریم ستایش، خوجه محمد نیازی، بودند. این نسل را بیشتر با استاد قربانعلی هاشمی می شناسیم.
نسل پنجم: نام آورانی چون، مجید صمیمی، عبدالرحیم محمدی، جبار گلدی نژاد، مجید آزمون، نور محمد سرشاد، طاهر آزمون، غفور قرینحیک، تقی جاهد، حمید فرجی، محمد رضا آفتابی، یوسف بشر دوست، در این نسل یکه تازی کردند.
نسل ششم: معروف به نسل طلایی که به مثابه این نسل هرگز این منطقه به خود ندید مجید آزمون، نور محمد سرشاد، حبیب کوزه لی، خلیل آزمون، نوری همتی، بای محمد دوجی،طاهر آزمون، غفور قرینحیک، عبدالرحمن داز گنبدی، محمد بردی شیرمحمد لی،اصغر شعبانی، احد ارمشی، آشور محمد گنبدی، رضا فرجی، طاهر قره داشلی، احمد عید محمدی، یحیی قلیچ نیازی، بهنام کنعانی، رحمان رئوفی، که این ستارگان با مربیگری خسرو قبادی در شهر رشت به قهرمانی کشور دست یافته و به انحصار طلبی تهرانی ها خاتمه دادند.
بواسطه شهرت والیبال گنبد، بواسطه رایزنی‌های گسترده حاج نور قلی نیازی، تیمهایی از ژاپن و رومانی برای دیدار تدارکاتی به گنبد می‌آیند. سال 62بای محمد دوجی و مجید آزمون در قالب تیم ملی بزرگسالان کشور به ترکیه (جام آتا تورک) اعزام می‌شوند.
نور محمد سرشاد، حبیب کوزه لی در باشگاه‌های طراز اول ترکیه بازی کردند. از بازیکنان قدیمی گنبد داولی بحری که اسپک را در محوطه 3 متری زمین حریف فرود می‌آورد و هنوز هم علاقمندان، جمله معروف تماشاگران آن زمان را با این مضمون به یاد دارند که هنگام کوبیدن داولی فریاد می‌زدند "داولی چوم"برای این نسل والیبال، انسان‌هایی همچون نوری آزمون، جلیل شعار، عبدالجبار دولو (بدنساز تیم) و حاج نور قلی نیازی زحمات طاقت فرسایی را به جان خریدند.
البته در این راستا اگر از زحمات علی غفاری(کارمند دخانیات) این انسان شریف و بزرگ، یادی نکنیم بی مهری بزرگی را کردیم. والیبال گنبد به والیبال چشم بادامی ها و طلای سفید نیز مشهور بود. نوری آزمون 35 سال برای والیبال این خطه زحمت و خون و دلها خورد تا نسلی را پرورش بدهد که بعد ها، مایه افتخار کشور شدند.
اما بخشی از صحبت های معمار والیبال ترکمن صحرا یعنی نوری آزمون "پشتوانه سازی والیبال ترکمن صحرا غنی و تمام نشدنی است" البته از کمک های فاروق فخرالدینی، دکتر جمشید آیریا در امر آموزش و کمک به والیبال این خطه نیز نمی‌توان به سادگی گذشت." ناز محمد یگن محمدی....
نسل هفتم: بلادرنگ نسل هفتم با بکار گیری، سیستم نوین والیبال از لحاظ پرورش جسم و روح و تکیه بر بدنسازی مدرن از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. شاخص ترین بازیکنی که می‌توان به نیکی از او یاد کرد، فرهاد قائمی باشد که خود را با استانداردهای بین المللی و با زحمت توانست بالا بکشد و بد شانس ترین این نسل پسر محبوب، رسول آقچه لی می باشد که در عنفوان جوانی با مصدومیت شدید مواجه شد. بنابراین داستان والیبال ترکمن صحرا طی گذشت شش نسل، سینه به سینه به نسل هفتم رسیده که ریشه این ورزش دوست داشتنی بقدری محکم و استوار است که برخی از آقایان با شعارها یا پرو پا گاندا والیبالی، نمی‌توانند اصالت والیبال را کم رنگ کنند.
خاتمه این مطلب اینکه از زحمات اسپانسر ها و دیگر خادمان والیبال انسانهای وارسته ای همچون، حاج نور قلی نیازی، جلیل شعار،زنده یاد دکتر کر (پزشک تیم گنبد)، زنده یاد نوری آزمون به نیکی یاد می کنیم.
نویسنده: شیر محمد شیروانی